Tıbbi ve aromatik bitkiler, eski çağlardan beri alternatif tıp, sanayi, kozmetik gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Günümüzde sentetik ve kimyasal ilaçların insan sağlığı üzerindeki yan etkileri nedeniyle, şifalı bitkilere olan talep artmıştır. Türkiye, coğrafi yapısı nedeniyle hem genetik çeşitlilik ve endemizm bakımından ve hem de birçok bitkinin gen merkezi konumunda olan bir ülkedir. Ayrıca, Türkiye, şifalı bitkiler ticaretinde dünyadaki en önemli ülkeler arasındadır. Ancak, tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracatı konusunda Türkiye’nin yüksek potansiyeline rağmen istenilen seviyeye henüz ulaşılmamıştır. Tıbbi bitki ihracatı, 2012 yılından 2016’ya kadar %46 artışla 33.6 tondan 49.1 tona yükselmiştir. Aynı zamanda, tıbbi bitki ihracatının değeri, 2012–2016 yılları arasında %58 artarak 100 milyon ABD dolarından 158 milyon ABD dolarına yükselmiştir. Türkiye’de tıbbi bitki ithalatı ise 2012 yılında 16.9 ton iken 2016 yılında %50 artarak 25.5 tona ulaşmış durumdadır. 2012 yılında 25 milyon ABD doları olan tıbbi bitki ithalatının değeri, 2016 yılında %61 oranında artarak 41 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2016 yılında Türkiye’de en çok ihraç edilen şifalı bitkiler kekik, defne yaprağı, kimyon ve anasondur. 2016 yılında ithal edilen Türkiye’nin şifalı bitkileri incelendiğinde çörekotu, karabiber ve zencefil ilk üç sırada yer almaktadır. Bu çalışmada, seçilen yıllara göre Türkiye’nin ithalat ve ihracatında önemli olan bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracat, ithalat değer ve miktarları incelenmiş ve bu tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracatının artırılması için bazı öneriler getirilmiştir.
Türkiye’de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi
Önder Volkan BAYRAKTAR
Görkem ÖZTÜRK
Doğan ARSLAN
2017
Sene 2020…
Tarım Bakanlığı, Tıbbi Aromatik Bitkiler ihracatını 2023 hedefleri içerisinde 2 Milyar Dolar beklentiyle açıkladı.
Sene 2022…
Uluslararası Ticaret Merkezi, Tıbbi Aromatik Bitkiler ihracatı hacim beklentisini 2023 için 5 Milyar Dolar olarak açıkladı.